Дэлхийн олон айлд лаа байдаг ч түүнийг шатааж байгаа хүмүүс юунаас бүрддэгийг ойлгохгүй байж магадгүй. Төрөл бүрийг вакс хийхэд ашигласан өөр өөр материалаас хамаарч хариулт өөр өөр байна.
Цагаан зууныг дамнасан лаа
Олон зууны туршид лааны вакс хийхэд олон төрлийн материалыг ашиглаж ирсэн. Эртний соёл иргэншлийн үеэс 1800-аад он хүртэл лааны лавыг түүхий эдээр хийдэг байжээ. Үндэсний Лааны Холбооны мэдээлснээр эдгээр материалууд нь:
- Амьтны гаралтай өөх тос нь
- Зөгийн лав
- Коккос пелла шавжнаас гаралтай бүтээгдэхүүн
- Шанцайны чанасан жимс
- Эт халимны толгойн тосоор хийсэн спермацети
- Модны самрын ханд
1800-аад оны дундуур лааны лав үйлдвэрт стеарины лав, парафины лав гэсэн хоёр том бүтээн байгуулалт өрнөсөн. Стеарины лавыг амьтны өөх тосны хүчлээс гаргаж авсан стеарины хүчлээс гаргаж авсан. Энэ төрлийн лааны лав нь Европт алдартай болсон. АНУ-д алдаршсан парафины лавыг газрын тос буюу түүхий тосыг боловсруулах явцад үүссэн байгалийн лавлаг бодисыг зайлуулсны үр дүнд гаргаж авсан.
Ланы найрлага дахь шинэчлэлтүүд
Дараагийн 150 жилийн хугацаанд лааны лавыг олон хөгжүүлсэн. Эдгээр хөгжилд:
- Синтетик лааны лав
- Химийн аргаар нийлэгжүүлсэн лааны лав
- Гель лав
- Урцаг, далдуу модны тос зэрэг ургамлын гаралтай лааны лавууд
- Ланы лав хольц
- Захиалгат лааны лав томъёо
Ланы лавны нийтлэг шинж чанарууд
Лааны лавын гарал үүсэл нь газрын тос, амьтан, ургамлын гаралтай эсэхээс үл хамааран бүх лааны лав хэд хэдэн нийтлэг шинж чанартай байдаг гэдгийг Үндэсний Лааны холбоо тэмдэглэжээ:
- Нүүрстөрөгчийн будаг, устөрөгч болон нүүрстөрөгчийн хослол
- Тасалгааны температурт хатуу, халах үед шингэн, термопластик гэж нэрлэгддэг
- Химийн урвал бага
- Ус зэвүүн
- Бага хоруу чанартай
- Багахан үнэр
- Гөлгөр бүтэцтэй
Парафины лав болон бусад газрын тосны лааны найрлага
Өнөө үед өргөн хэрэглэгддэг лааны лав нь нефтийн лавны нэг төрөл болох парафин лав юм. Парафины лавын химийн ерөнхий томъёо нь ChemistryViews-ийн дагуу CnH2n+2 бөгөөд n нь янз бүрийн тооны нүүрстөрөгчийн атом юм. Лавын химийн найрлага нь үргэлж нүүрстөрөгч ба устөрөгч байдаг ч атомын бодит тоо лавын яг гарал үүслээс хамаарч өөр өөр байх болно.
Түүхий тосыг боловсруулахад ашигладаг химийн процессын үр дүнд лав боловсруулагч, боловсруулагч The International Group, Inc-ээс гурван өөр төрлийн газрын тосонд суурилсан лааны лав үйлдвэрлэдэг. Эдгээр төрлийн лав бүр нь бага зэрэг өөр өөр химийн найрлагатай бөгөөд дараах үр дүнд хүргэдэг:
- Фаренгейтийн 120-160 хэмийн хайлах цэгтэй, шулуун гинжин хэлхээтэй нүүрсустөрөгч бүхий парафин лав.
- Бичил талст лавууд нь ерөнхийдөө нэмэлт бодис болгон ашигладаг бөгөөд хайлах температур өндөр, тосны агууламж багатай ханасан нүүрсустөрөгчийн холимог юм.
- Петролатум нь бичил талст лав болон тосны холимогоор хийсэн зөөлөн лав юм.
Бусад нийтлэг лааны найрлага
Зөгийн лав, ургамлын гаралтай лав, гель зэргийг мөн лаа хийхэд ашигладаг.
Зөгийн лавтай лаа
Зөгийн лавтай лаа нь бусад төрлийн лаваар хийсэн лаанаас илүү цэвэрхэн, урт, гэрэл гэгээтэй байдаг тул олон хүн дуртай байдаг. Энэхүү байгалийн хэлбэрийн лав нь шатах үед хөнгөн, нарийн үнэрийг ялгаруулдаг. Түүний химийн томъёо нь C15 H31 CO2 C30 H61.
Ургамлын гаралтай лааны лав
Хамгийн алдартай хүнсний ногооны лаа бол шар буурцаг болон далдуу мод бөгөөд удаан шатдаг. Одоогоор хүнсний ногооны гаралтай лааны лааны найрлагатай холбоотой зохицуулалт байхгүй байна.
Гель лааны лавууд
Гель лааны лав нь нүүрсустөрөгчийн үндсэн дээр хийгдсэн бөгөөд тунгалаг. Лав нь бага полимер, дунд полимер, өндөр полимер гель зэрэг хэд хэдэн нягтралтайгаар үйлдвэрлэгддэг.
Химийн найрлагад нөлөөлөх нэмэлт хүчин зүйлс
Байгаль орчныг хамгаалах агентлагийн (EPA) дагуу эдгээр нэмэлт хүчин зүйлүүд нь лааны эцсийн химийн найрлагад нөлөөлдөг:
- Үнэртэн нэмэлт
- Өнгө оруулагч нэмэх
- Будаг ба пигментүүд
- Төрөл бүрийн хослол болон лавны холимог
Танд тохирох лаа
Хэдийгээр байгаа ихэнх лаа нь ижил төстэй лав химийн найрлагатай байдаг ч лаа бүр өөрийн гэсэн найрлага, үнэр, шаталтын чанартай байдаг. Лааны арын хэсэг эсвэл компанийн вэбсайтаас ямар нэгэн лааны найрлагын жагсаалт байгаа эсэхийг шалгана уу. Туршилт, алдаа нь танай гэрт ямар төрлийн лаа асаахад тохиромжтойг шийдэх хамгийн сайн арга байж болох юм.
